Nederland wil in 2050 een klimaat neutrale samenleving zijn. Hoe gaan we dat doen? Naast het opwekken van elektriciteit met zonnepanelen en windmolens, door gebouwen van het gas af te halen. Het grootste deel van de Nederlandse woningen gebruikt aardgas als energiebron voor verwarmen, koken en warm water. Alternatieve duurzame bronnen hiervoor zijn: bodem-, lucht- of afvalwarmte.
Enkele bewoners uit de wijk Douve Weien hebben samen met de Coöperatie Heerlen Duurzaam het initiatief opgepakt met het bedenken van een alternatief voor gas als warmtebron: Douve Weien-Net.
Douve Weien-Net
Het idee is kort samengevat het realiseren van een warmtenet in de wijk, dat gebruik maakt van alle beschikbare mogelijkheden in de wijk. Naast warmte wordt ook gekeken naar andere vormen van duurzame energie, zoals zonne- en windenergie. Om de levering van energie zeker te stellen kan het Douve Weien-Net gekoppeld worden aan een regionaal energienet, bijvoorbeeld het Mijnwater-net. Uitwisseling van energie tussen de verschillende aangesloten partijen is belangrijk om het rendement te verbeteren.
Andere oplossingen
Tijdens het proces worden ook andere oplossingen en/of aanvullende maatregelen bekeken en eventueel meegenomen, zoals: individuele warmtepompen, zonnepanelen, zonnecollectoren, isolatiemaatregelen, opslag- en afgiftesystemen.
Stappenplan
Om tot een concreet en uitvoerbaar plan te komen, worden de volgende stappen gezet:
Stap 1. Initiatieffase:
Een kernteam wordt samengesteld. Het kernteam gaat na hoe een eventuele oplossing er uit zou kunnen zien en of hier draagvlak voor is. Er wordt door het kernteam een zeer globaal plan opgesteld.
Stap 2. Voorbereidingsfase:
Belangrijke partijen worden benaderd met het doel de bereidheid te peilen om mee te denken over oplossingen voor de warmtetransitie. Deze partijen zijn: de gemeente, de grote energiegebruikers in de wijk en de bewoners. Ook worden andere partijen benaderd die eventueel een rol kunnen spelen in de oplossing, zoals: netwerkbedrijven (Mijnwater b.v., Enexis), woningbouwverenigingen enz.
Het doel van deze fase is om op basis van input van 2 van deze partijen het globale plan uit fase 1 bij te stellen en een idee te krijgen van de haalbaarheid hiervan.
De gemeente is door de landelijke overheid aangewezen als de regisseur van de warmte-transitie en dient hiervoor eind 2021 een visie op te stellen (Transitie-Visie- Warmte). Een goede samenwerking met de gemeente is belangrijk om het project te laten slagen.
De grote energiegebruikers in de wijk worden benaderd met het doel de bereidheid te peilen om mee te denken over oplossingen voor de warmtetransitie in de wijk en uiteindelijk hierin mee te doen.
De bewoners bewust te maken betreffende de problematiek (awareness). De wijk wordt geïnformeerd over het plan, waarbij het uitgangspunt is, dat de bewoners een stem krijgen en een aandeel kunnen verwerven in de uiteindelijke oplossing.
Op basis van de resultaten uit deze fase wordt het plan verworpen of verder uitgewerkt.
Stap 3. Plan van aanpak:
Indien fase 2 resulteert in een haalbaar plan wordt in deze fase een plan van aanpak opgesteld. Belangrijk onderdeel hiervan is de goede afweging van de haalbaarheid van de gekozen oplossing. Onderbouwing door data, berekeningen en deskundigheid is hierbij een vereiste.
Stap 4. Consensusfase:
Bepalen en vastleggen van de oplossingsrichting in een intentieverklaring tussen de betrokken partijen, in ieder geval: (een groot deel van) de bewoners, een of meerdere grote energiegebruikers in de wijk, de gemeente en de Energie-coöperatie.
Stap 5. Ontwikkelingsfase:
Uitwerken van de plannen en de opstellen van de uiteindelijke ontwerp en bijbehorende businesscase. Dat houdt in: ontwerpen, binnenhalen offertes, regelen vergunningen, zorgen voor financiering, opstellen en ondertekenen contracten. Deze fase eindigt met Financial Close (FC).
Stap 6. Realisatiefase:
Het uitvoeren van het in fase 5 ontwikkelde ontwerp.
Stap 7. Exploitatie-, beheer-, onderhoud- en evaluatiefase:
Uitgangspunt bij het realiseren en exploiteren van het plan is, dat alle partijen baat hebben, enerzijds vanuit het oogpunt van verduurzaming en anderzijds financieel.
Stand van zaken
Op dit moment is het kernteam in samenwerking met de coöperatie bezig met stap 2: de Voorbereidingsfase. Er wordt gesproken met: de gemeente, de Plus-supermarkt, basisschool Windekind, Sevagram (verzorgingstehuis Tobias), woningbouwvereniging Limburg en Mijnwater b.v. Gevraagd is naar hun bereidheid tot meedenken en indien mogelijk beschikbaar stellen van gegevens om een eerste benadering van het energiegebruik en - uitwisseling te kunnen maken. De reacties tot nu toe zijn bemoedigend. 3
Tijdens een nog te organiseren informatie-avond in het voorjaar (waarschijnlijk begin maart) worden de ideeën gedeeld met de bewoners van de wijk. Dit gebeurt in een open-dialoog, waarin de bewoners hun eigen ideeën kunnen inbrengen.
Een zeer globale tijdsplanning van de volgende stappen is:
Stap 3. Plan van aanpak: medio 2022
Stap 4. Consensusfase: eind 2022
Stap 5. Ontwikkelfase met FC: 2023
Stap 6. Start realisatiefase: Q1 2024
Stap 7. Start exploitatie: 2025